Czynnik chłodniczy R290 – czym jest i dlaczego zyskał taką popularność?
Opublikowano: wtorek, 01.07.2025
Opublikowano: wtorek, 01.07.2025
Czynnik chłodniczy w klimatyzatorze to specjalna substancja (gaz lub mieszanina gazów), która krąży w zamkniętym obiegu, pomiędzy skraplaczem a parownikiem. Jego zadaniem jest przenoszenie ciepła – pobieranie go z wnętrza pomieszczenia i oddawanie na zewnątrz, co umożliwia obniżenie temperatury powietrza w klimatyzowanym pomieszczeniu.
Najpopularniejszym rodzajem czynnika chłodniczego jest R290. Dowiedz się, dlaczego producenci stosują go w swoich urządzeniach.
Spis treści
Czynnik chłodniczy R290 to techniczna nazwa dla propanu – naturalnego węglowodoru, który jest obecnie szeroko stosowany w przemyśle chłodniczym.
Substancję znajdziemy w nowoczesnych klimatyzatorach przenośnych, klimatyzatorach stacjonarnych, lodówkach i zamrażarkach, pompach ciepła i szeroko pojętych systemach chłodniczych.
Propan stanowi ekologiczną alternatywę dla tradycyjnych, syntetycznych czynników chłodniczych, takich jak R410A czy R32.
Producenci często stosują go w swoich urządzeniach, ponieważ nie niszczy warstwy ozonowej, a jego wpływ na globalne ocieplenie jest znikomy.
Co więcej, R290 cechuje wysoka wydajność chłodzenia przy niskim zużyciu energii elektrycznej. Dzięki doskonałym właściwościom termodynamicznym, urządzenia wykorzystujące tę substancję mogą być mniejsze, lżejsze i bardziej kompaktowe.
Przykładem niewielkiego urządzenia, które wykorzystuje czynnik chłodniczy R290 jest klimatyzator przenośny Fersk Lite. Dzięki mocy chłodniczej na poziomie 2,6 kW jest on w stanie wydajnie pracować we wnętrzu o wielkości do 26 m².
Współczynnik GWP (Global Warming Potential) to potencjał tworzenia efektu cieplarnianego.
Jest on miarą, która określa, jak duży wpływ na globalne ocieplenie ma dana substancja, w porównaniu do dwutlenku węgla.
Jeśli chodzi o propan (R290) jego współczynnik GWP wynosi 3, co jest bardzo dobrym wynikiem. Oznacza to, że 1 kg propanu uwolni do atmosfery 3 kg dwutlenku węgla.
Dla porównania współczynnik GWP dla R32 to około 675, dla R410A to 2088, a dla R404A to 3922.
Cykl działania czynnika chłodniczego w klimatyzacji to zamknięty proces termodynamiczny, który umożliwia przenoszenie ciepła z wnętrza pomieszczenia na zewnątrz.
Składa się on z czterech głównych etapów, podczas których czynnik chłodniczy zmienia swój stan skupienia, co jest kluczowe dla efektywnego chłodzenia.
Na początku czynnik chłodniczy w postaci gazu o niskim ciśnieniu trafia do sprężarki, gdzie jest sprężany do wysokiego ciśnienia. W wyniku tego procesu wzrasta jego temperatura i energia wewnętrzna, co przygotowuje czynnik do oddania ciepła na zewnątrz.
Gorący, sprężony gaz przepływa do skraplacza (zwykle na zewnątrz budynku), gdzie oddaje ciepło do otoczenia. W wyniku utraty ciepła czynnik zmienia stan z gazowego na ciekły, pozostając pod wysokim ciśnieniem. To właśnie na tym etapie ciepło z pomieszczenia jest przekazywane na zewnątrz.
Ciekły czynnik chłodniczy trafia do zaworu rozprężnego, gdzie następuje gwałtowne obniżenie jego ciśnienia i temperatury. Dzięki temu czynnik staje się zimny i gotowy do absorpcji ciepła z powietrza w pomieszczeniu.
Zimny, niskociśnieniowy czynnik przepływa przez parownik (wewnątrz pomieszczenia), gdzie pochłania ciepło z powietrza, parując i zmieniając się z cieczy w gaz. W tym momencie powietrze jest schładzane, a czynnik chłodniczy przechodzi do stanu gazowego, gotowy do ponownego sprężenia i rozpoczęcia cyklu od nowa.
Użytkownicy klimatyzatorów często zastanawiają się, czy czynnik chłodniczy trzeba uzupełniać ręcznie.
Odpowiedź brzmi nie. Czynnik chłodniczy krąży w zamkniętym układzie, a jego ilość jest stała. Tak więc użytkownik nie musi go „nabijać” do klimatyzacji.
Jeśli jednak w Twoim urządzeniu zauważysz wyciek substancji, natychmiast zgłoś się do serwisu lub producenta. Zmniejszona ilość czynnika chłodniczego oznacza awarię urządzenia.
Wbrew obiegowej opinii czynnik chłodniczy R290 jest całkowicie bezpieczny. Mimo że jest on gazem palnym, w ograniczonych ilościach i z odpowiednimi zabezpieczeniami nie zagraża on życiu i zdrowiu użytkowników.
Propan ma relatywnie wysoką granicę palności wynoszącą około 2,1% objętości w powietrzu, co oznacza, że do zapłonu potrzebne jest stosunkowo wysokie stężenie tej substancji.
W klimatyzatorach przenośnych stosuje się niewielkie ilości R290 na poziomie ok. 230 g, co ogranicza ryzyko powstania stężenia palnego i eksplozji w pomieszczeniu.
Dla przykładu ilość czynnika R290 w klimatyzatorze Fersk Vind 2 wynosi 265 g.
Reasumując, czynnik chłodniczy R290, czyli propan jest powszechnie stosowany w branży chłodniczej i branży AGD, a szczególnie w klimatyzatorach przenośnych.
Stanowi on świetną alternatywę dla takich substancji jak R410A, czy R32 ze względu na efektywność i względy ekologiczne. Propan nie niszczy warstwy ozonowej, a jego wpływ na globalne ocieplenie jest minimalny.
Jego współczynnik GWP określający potencjał tworzenia cieplarnianego wynosi 3, a więc o wiele mniej niż w przypadku innych czynników chłodniczych.
Warto dodać, że propan w klimatyzatorze jest bezpieczny ze względu na niskie stężenie. Z racji tego, że krąży on w układzie zamkniętym, nie wymaga uzupełniania.